Palmpasen
1 april 2012

De zondag voor Pasen noemen we Palmzondag, en valt dit jaar op 1 april. Oorspronkelijk werd er rond deze tijd een lente-vruchtbaarheidsfeest gevierd. Het Joodse Pesach is hierop geïnspireerd en het latere christelijke Pasen heeft zich door beide laten inspireren. Het christendom heeft daarbij oude symbolen vermengd met het passieverhaal over de kruisiging en wederopstanding van Jezus.
Met Palmzondag begint de Goede Week, een belangrijk deel van de veertigdagentijd waarin christenen het lijden en sterven van Jezus herdenken. Aanvankelijk werd van gelovigen geacht zich voor te bereiden op het lijden en de dood van Christus, maar in de praktijk werd vooral de intocht van Jezus in Jeruzalem herdacht. Jezus trok Jeruzalem binnen en werd groots onthaald, als een koning. De mensen sneden palmtakken van de bomen en legden die op de weg.

De palm is een altijd groene heester, een symbool voor koninklijke waardigheid, van leven, hoop en overwinning. Palmtakken werden gebruikt om huizen en akkers te beschermen. In de loop der eeuwen begon men de palmtakken te versieren met linten, vruchten, bloemen, eieren, brooddeegfiguurtjes en gekleurd papier. Omdat in onze contreien de palmboom niet voorkomt, gebruikt men hier vaak takken van buxus, omdat deze ook het hele jaar door groen blijven.

De palmpaasstok is een herinnering aan Jezus' intocht in Jeruzalem en een symbool voor het ontluiken van de natuur. Om een stok kan een ring van pitriet worden gehangen, die evenals de stok wordt versierd met crêpepapier. Bovenop de stok komt een broodhaantje. Aan de ring komen stroken crêpepapier en gedroogde vruchten te hangen, zoals rozijnen, pruimen en abrikozen. Aan de stok wordt een takje buxus bevestigd.
De stok staat voor het kruis waaraan Jezus stierf, maar ook voor de levensboom die altijd weer schaduw en vruchten schenkt. De buxus die altijd groen blijft, staat voor het eeuwige leven, voor de hoop die ons met de opstanding wordt gegeven en voor de nieuwe lente. Het haantje staat voor het wekken van het nieuwe voorjaar, maar ook voor het verraad dat Jezus overkwam.
De ring met crêpepapier is als het ware een zonnewiel, die de eeuwigheid van het licht van Christus verbeeldt. De gedroogde vruchten staan voor de zon (ook een oud symbool voor de Christus) en de vrucht die hij voortbrengt. Het ei staat in alle culturen voor het nieuwe leven dat door de schaal heen breekt.
Een eenvoudig voorwerp dat vele betekenissen in zich draagt.
Ook op veel vrijescholen wordt palmpasen gevierd. In de klassen worden palmpaasstokken gemaakt, in de jongste groepen door de ouders. Kinderen lopen met hun palmpaasstokken een optocht. Enkele klassen lopen in optocht naar een bejaarden- of verpleeghuis. De kinderen brengen daar hun kleur en zang aan de bewoners, wat helemaal in overeenstemming is met het oude gebruik om je palmpaasstok na afloop van de optocht aan een zieke of bejaarde te brengen.
Wie meeloopt in een palmpasentocht is vrij om te kiezen welke betekenis hem of haar aanspreekt. De een haalt inspiratie uit het christendom, de ander uit de natuur.

Palmpasen bij ‘Bij Noa Thuis”

Als het even kan maken we ook hier ook palmpaasstok, aangepast aan de leeftijd van het kind. We maken de stok meestal in etappes, het is iets wat beetje bij beetje groeit, net als in de natuur waarin steeds meer tekenen van de lente te zien zijn. Bovenop de palmpaasstok komt het gebruikelijke broodhaantje, die we vanzelfsprekend zelf kneden.
De palmpaasstok gaat als het zover is natuurlijk mee naar huis, waar hij volop bewonderd kan worden, en wellicht dat de palmpaasstok een mooi plekje vindt bij een pake of beppe.